Het programma kent 6 verschillende onderdelen, ook wel pijlers genoemd. Als eerste onderdeel (pijler 1) zijn criteria ontwikkeld en bestuurlijk vastgesteld waaraan een OD moet voldoen om voldoende “robuust” te zijn. Dat wil zeggen; effectief en efficiënt de maatschappelijke opgaves te kunnen uitvoeren waar ze voor zijn opgericht. Op 6 juli jl heeft de programmadirecteur van het IBP-VTH in het Algemeen Bestuur een presentatie/toelichting gegeven op de criteria. Het is de bedoeling om aan alle (6) gestelde criteria en de randvoorwaarden hierbij te voldoen.
Het Ministerie van I en W heeft de omgevingsdiensten verzocht om voor 1 oktober a.s. een korte zelftoets te doen om te kijken of de dienst aan de vastgestelde criteria kan voldoen. Als dat (nog) niet zo is kan de dienst een plan maken waarmee ze binnen 2 jaar wel kunnen gaan voldoen. Dat plan moet 1 april 2024 worden ingediend. De Tweede kamer is voor het zomerreces hierover geïnformeerd. Het is de bedoeling dat de omgevingsdiensten en hun opdrachtgevers dit zelf oppakken.
Het ministerie werkt aan een wettelijke vastlegging van de criteria en de normering die hierbij hoort, in een AMvB (algemene maatregel van bestuur).